بسم الله
باسلام
جناب استاد عابدینی (حفظه الله) در اواخر درس شرح تفسیر المیزان سال تحصیلی 93-94 و دو جلسه ابتدای سال تحصیلی 94-95 ، به شرح آیه 186 سوره بقره پرداختند. 

***
خداوند متعال در این آیه میفرماید:
وَ إِذا سَأَلَكَ عِبادي عَنِّي فَإِنِّي قَريبٌ أُجيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْيَسْتَجيبُوا لي‏ وَ لْيُؤْمِنُوا بي‏ لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ

و چون بندگان من از تو سراغ مرا مى‏گيرند بدانند كه من نزديكم و دعوت دعاكنندگان را اجابت‏مى‏كنم البته در صورتى كه مرا بخوانند پس بايد كه آنان نيز دعوت مرا اجابت نموده و بايد به من ايمان آورندتا شايد رشد يابند
***

در ذیل این آیه مبارکه، استاد عابدینی در جلسات شرح المیزان در دفتر نهاد رهبری (از جلسه 285 الی 301) به مباحث معرفتی پیرامون دعا و اجابت آن پرداختند.

(شروع از یکشنبه 6 اردیبهشت 1394   -    الی     -    چهارشنبه 6 خرداد و  دو جلسه ابتدای سال تحصیلی  28و29 شهریور 1394)

***********************************

عناوین موضوعات مطرح شده در هرکدام از 15جلسه (خلاصه مطالب مطرح شده پیرامون دعا) عبارتند از : 
******

01- جلسه285- آیه186بقره -دعا یک جذبه بین عبد و ربّ است که این جذبه خودش از «اجابت حق» است - ارکان دعا و مراتب آن درقرب و اجابت 

02- جلسه286- حقیقت دعا، تحقق رابطه عبد با مالک مطلق است، که اجابت در برقراری همین ارتباط است 

03- جلسه287- حقیقت ملکیت مطلق خداوند (که مالک ذات ماست) متفاوت ازملکیت طبعی و اعتباری ماست به اعضاو اموالمان 

04- جلسه288- خداوند بی واسطه قاهر و مالک برهرچیز است و هرگز مقهور و مضطرّ به فعل خودش نمیشود که «همه اسباب، فقرمحض به اویند»

05- جلسه289- دو شرط استجابت = دعوة الداع (تحقق دعا) + اذا دعانی (فقط ازخدا بخواهد)، یعنی اینکه با «زبان فطرت»، «نفع خود را» «از خدا» میطلبد 

06- جلسه290- دعا و حکمت نظام اسباب که همه راهند بسوی ارتباط با «سبب قاهر و بالذات» که تاثیر تمام اسباب از خداست 

07- جلسه291- آداب دعا در «اخلاص برای خدا» و «انقطاع از هرغیر او» - اسباب، راه و تابلوی اویند که موجب «انس و ارتباط با خدا» شوند 

08- جلسه292- فطرت درحاجتش فقط بدنبال همان «سبب حقیقی و قاهر»است که «اثرش تخلّف ناپذیرست»، اما درتطبیق بر مصداق است که اشتباه میکند و مصادیق کاذب را اشتباهاً آن سبب قاهر و رافع نیازش میپندارد.

09- جلسه293- مراتب اجابت بقدر«مراتب یقین»است - اجابت قطعی بخاطر یقین در «نظام فطری» است، و عدم قطعیت بخاطر سهو در «نظام تخیلی»

10- جلسه294- تاخیر یا تعجیل در اجابت بقدر ظرفیت و یقین ماست - إنّ العطیّة على قدرالنّیّة - العباداة هى التنزیل المعنى إلى الصورة ومنها الدّعا 

11- جلسه295- عدم اجابت بخاطرعدم تحقق خود«حقیقت دعا»در«رابطه باخدا»است،وگرنه بارابطه و دعا،اجابت طبق نیازفطری قطعیست 

12- جلسه296- اسباب جزطریق اتصال به آن «سبب قاهر» نیست-باید درآسانی و راحتی هم مانند شداید و سختی، فقط خدا را «موثر مستقل» دانست  

13- جلسه297- دعا کلید و مفتاح کل رحمت است - باید «جهت دعا» در رفع موانع وایجاد مقتضی رعایت شود تا حقیقت دعا محقق و اجابت شود 

14- جلسه300 - شهودِ مالکیّتِ حق، همان یافتنِ قربِ به حق است، که اجابت دائر مدار این قرب است 

15- جلسه301- شرح روایات پایانی- حقیقتِ تاثیر فقط از آنِ خداست، که واسطه داشتنِ اسباب را او ثابت کرده و انحصارِ آنها را باطل نموده است 

************************************************************
🌹🌹🌹
در پایان برای تیمّن و تبرّک یکی از احادیث مطرح شده در جلسات را در ادامه قرار میدهیم، تا به برکت آن «توفیق بر دعای حقیقی» بیابیم:

🌹🌹🌹

قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) :

 لَقَدْ دَعَوْتُ اللَّهَ مَرَّةً فَاسْتَجَابَ َ لِي‏ وَ نَسِيتُ الْحَاجَةَ 

لِأَنَّ اسْتِجَابَتَهُ بِإِقْبَالِهِ عَلَى عَبْدِهِ عِنْدَ دَعْوَتِهِ أَعْظَمُ وَ أَجَلُّ مِمَّا يُرِيدُ مِنْهُ الْعَبْدُ 

وَ لَوْ كَانَتِ الْجَنَّةُ وَ نَعِيمُهَا الْأَبَدُ

وَ لَكِنْ لَا يَعْقِلُ ذَلِكَ إِلَّا الْعَامِلُونَ الْمُحِبُّونَ الْعَابِدُونَ الْعَارِفُونَ صَفْوَةَ اللَّهِ وَ خَاصَّتَهُ 


(بحار الانوار ج90 ص323 - مصباح الشریعه باب62 فی الدعا)

🌹

(مصباح الشريعة / ترجمه مصطفوى، متن، ص: 81)
⬇️
حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: 

 باری خداوندمتعال را خواندم، و چون مرا جواب داد؛ حاجت خودم را فراموش كردم. آرى جواب دادن پروردگار و اقبال او به بنده خود به هنگام دعوت بزرگتر و بالاتر است از بر آورده شدن آن حاجتی که درخواست مى‏شود، حتی اگر آن حاجت، بهشت و نعمت‏هاى هميشگى بهشت باشد، 
و اين معنى را نمى‏فهمند مگر اشخاصى كه اهل عمل و محبت و معرفت بوده، و از برگزيدگان و خواص بندگان پروردگار باشند.
🔶

(شرح مصباح الشريعة / ترجمه عبد الرزاق گيلانى، ص: 150و151)
⬇️
🔶و قال الصّادق عليه السّلام: لقد دعوت اللَّه فاستجاب لي، و نسيت الحاجة، لانّ استجابته باقباله على عبده عند دعوته، اعظم و اجلّ ممّا يريد منه العبد، و لو كانت الجنّة و نعيمها الابد

حضرت امام صادق (عليه السّلام) مى‏ فرمايد كه: 
به تحقيق كه من خواندم خداوند عالم را يك مرتبه از براى غرضى و مطلبى و گفتم: يا «اللَّه»، پيش از آنكه مطلب عرض كنم، از صقع ربوبيّت شنيدم كه گفت: «لبّيك عبدى»، از لذّت اين جواب، حاجتى‏ كه داشتم، فراموش كردم. و في الواقع چه حاجت لذيذتر از اين مى‏تواند بود و چه مطلب عظيم‏تر از اين، هر چند كه آن حاجت بهشت و نعيم بهشت باشد.

🔶و لكن لا يعقل ذلك إلّا العالمون العارفون المحبّون العابدون، بعد صفوة اللَّه و خواصّه‏
مى‏فرمايد كه: 
اين مرتبه هر چند در نهايت علوّ شأن و رفعت مكان است، امّا راه نمى‏برد به اين لذّت، يا ادراك نمى‏كند اين لذّت را، مگر كسانى كه نفس ايشان از صفات رذيله، مخلّى و به مكارم اخلاق، محلّى باشد، مثل نفوس انبيا و اوصيا، بعد از ايشان، عالمان و شناسايان ذات و صفات واجب الوجود و بندگان مخلص او كه غرض ايشان از عبادت، نيست مگر تقرّب به جناب او و تحصيل رضاى او، نه دخول بهشت و نه خلاصى از دوزخ.
🌹
خدا روزی همه ما کند ان شاء الله
🌹🌹🌹